5 januari 2021
Er is een significant verschil tussen complexe en gecompliceerde systemen.
Een vliegtuig is een gecompliceerd systeem. Die kun je uit elkaar halen en, als je er verstand van hebt, weer in elkaar zetten. Hij zal daarna weer kunnen vliegen. Dat is mogelijk omdat het aantal onderdelen beperkt is en het aantal relaties daartussen ook.
Een vogel is een complex systeem. Je kunt hem wel uit elkaar halen, en ook wel weer een beetje in elkaar zetten, maar hij zal daarna niet meer vliegen. Je hebt het leven eruit gehaald. Dat komt omdat het aantal onderdelen en het aantal relaties onvoorstelbaar groot is, vrijwel oneindig. Bovendien zijn de relaties constant aan verandering onderhevig.
Dit geldt voor alle levende systemen: een bodem, een ecosysteem, een menselijke gemeenschap, zelfs de biosfeer in zijn geheel. Dat maakt dat wij er nooit controle over kunnen krijgen.
De problemen in de wereld kun je terugvoeren op het feit dat wij omgaan met complexe systemen alsof ze gecompliceerd zijn. We leven in de illusie dat we gewoon meer onderzoek moeten doen en dat we dan precies weten hoe iets werkt. Dit moment zal echter nooit komen.
Als we daarentegen op complexiteit leren vertrouwen, kunnen we gebruikmaken van de zelforganisatie die daaruit ontstaat. Als je de controle loslaat, ontstaan er steeds meer relaties. Hierdoor neemt de complexiteit toe, en daarmee de gezondheid en de veerkracht van het systeem.
Dit geldt op micro- en mesoniveau, maar ook op macroniveau: de planeet en het leven erop is een levend, complex systeem, dat complexiteit nodig heeft om gezond te zijn.
Op 21 september 2023 plaatste Ruben Jacobs deze blog op LinkedIn.
Facebook
LinkedIn