8 januari 2021
Als iets complex is, zoals een ecosysteem, dan is de neiging van mensen die tot onze ('westerse') landbouwcultuur horen om deze te vereenvoudigen tot bijvoorbeeld een monocultuur. Het probleem daarmee is dat je er steeds energie in moet steken om het systeem werkende te houden.
Je kunt dit vergelijken een bol oppervlak. Als je daar een bolletje op legt, heeft dat de neiging om er steeds vanaf te rollen. Alleen als je er, als een evenwichtskunstenaar, steeds energie in steekt blijft het bolletje tijdelijk liggen. Maar je moet er steeds méér energie insteken om hetzelfde te bereiken; je moet steeds meer controle uitoefenen. Daardoor verlies je die. Controle is namelijk een illusie.
Complexe systemen zijn rijk aan relaties en zoeken naar een dynamisch evenwicht. Ze staan nooit stil, ze zijn altijd in beweging. Als je de controle loslaat, neemt het aantal relaties in een systeem steeds verder toe en na loop van tijd zal het geheel zelforganiserend zijn.
Dit kun je vergelijken met een kom. Als je daar een bolletje in gooit, zal deze altijd naar het midden rollen zonder dat je daar energie in hoeft te steken. Sterker nog: je kunt een schop tegen de kom geven, en het bolletje rolt netjes terug. Dat is veerkracht. Uiteraard is die veerkracht beperkt: als je er een rotschop tegen geeft, vliegt het bolletje er onherroepelijk uit.
Je kunt dit concept toepassen op menselijke gemeenschappen, ecosystemen, de bodem, noem maar op. Het is zelfs van toepassing op onze levende planeet: doordat de complexiteit steeds verder afneemt, wordt het steeds moeilijker om een homeostase te behouden. Elk type ecosysteem is nodig om een gezonde planeet te hebben, en binnen die systemen is een enorme diversiteit nodig. Ook aan mensen.
Want mensen maken een intrinsiek onderdeel uit van het herstel van die diversiteit. Ik geloof dat mensen een sleutelsoort zijn. Wij hebben een enorme scheppende kracht. Wist je dat minstens een derde van het Amazonewoud door mensen is aangelegd als voedselbos? Zonder mensen gaat het herstel van ons thuis veel langzamer, mogelijk zelfs te langzaam.
We zijn een sleutelsoort. We zijn nodig. Allemaal. We worden geroepen. Zoek de stilte op en je hoort het.
Facebook
LinkedIn