Recensie: Climate – A New Story

Deze recensie verscheen in december 2018 in nummer 14 van Permacultuur Magazine.

Je kunt deze recensie ook als pdf downloaden.

In 2014 verscheen het essay Climate change: the bigger picture van Charles Eisenstein, waarin hij stelde dat we met een oorlogsmentaliteit naar klimaatverandering kijken. Nu heeft hij een boek geschreven met dezelfde these: Climate – A New Story.

Verdwaald

Het boek begint met een allegorie over iemand die verdwaald is in een doolhof. Het wordt steeds heter, en de verdwaalde persoon weet dat hij zal sterven als hij er niet snel uitkomt. Maar hij komt steeds weer bij hetzelfde punt uit. Hij hoort stemmen van mensen die hem adviseren harder te lopen of slimmere keuzes te maken. Soms hoort hij een stem die zegt: “Stop maar gewoon, zo kom je nergens”. De andere stemmen worden dan boos en zeggen dat hij nog harder moet lopen, daarna mag hij rusten. Hij raakt zo uitgeput dat hij moet stoppen. Tot rust gekomen ziet hij nieuwe zijpaden die hij tijdens het rennen had gemist. Ook hoort hij een prachtig gezang dat hij niet hoorde door zijn gehijg en geren. Juist de donkere, moeilijk toegankelijke zijpaden blijken zeer hoopgevend. Sommige lopen dood, maar hij komt niet meer steeds terug op dezelfde plek. Hij volgt het gezang en negeert de schreeuwende stemmen. Uiteindelijk bereikt hij een prachtige plek buiten de doolhof. De muziek kwam daarvandaan: het was zijn Geliefde die voor hem zong.

Hiermee is de toon gezet. Het is geen alarmistisch boek, maar het laat wel op een andere manier de noodzaak tot veranderen zien en roept op tot een ander soort verandering.

Het waterparadigma

Een belangrijk deel van de oplossing ligt in het herstellen van de waterkringloop, en voor een goedwerkende waterkringloop is biodiversiteit nodig. Bomen, planten, schimmels en bacteriën zijn allemaal in groten getale nodig om de waterkringloop goed te laten functioneren. Alleen zo kan de planeet een homeostase bereiken.

Eisensteins these is:

• Als de klimaatsceptici gelijk hebben, is het belangrijkste dat we kunnen doen het behoud en herstel van biodiversiteit.
• Als de klimaatsceptici ongelijk hebben, is het belangrijkste dat we kunnen doen het behoud en herstel van biodiversiteit.

Koolstofreductionisme

CO₂ krijgt buitenproportioneel veel aandacht in het wetenschappelijk discours. Eisenstein noemt dit koolstofreductionisme. Hij benoemt twee problemen.

1. CO₂ spreekt niet tot de verbeelding. Veel mensen hebben een diep gevoel van verlies bij herinneringen aan de door onze destructieve leefwijze verloren gegane heldere beekjes en diepe bossen, maar CO₂-gehaltes roepen dat niet op.
2. CO₂ is slechts een van de vele oorzaken. Het verminderen van de uitstoot is wel noodzakelijk, maar zelfs als we die naar nul terugbrengen zal dit niet afdoende zijn om het klimaat te stabiliseren.

Een nieuw verhaal

Eisensteins boodschap is bijzonder krachtig en belangrijk. Het is de mindset van oorlog die ons in deze ellende heeft gestort, alleen liefde kan ons eruit halen. Liefde is het laten vervagen van grenzen; alleen als we onszelf weer onlosmakelijk verbonden voelen met de gehele biosfeer zal er verandering komen. Verandering zal niet komen uit angst voor onze eigen toekomst, maar uit liefde voor alles wat leeft. Hij gelooft niet dat de redding zal komen van regelgeving of strafmaatregelen.

We weten dat het verhaal van controle en oorlog niet werkt. Het nieuwe verhaal van verbinding, liefde en vertrouwen wordt ons niet met de paplepel ingegoten, noch bevorderd door onze economie, maar we voelen de waarheid ervan.

Ik vermoed dat zelfs mensen die meer boeken van Eisenstein hebben gelezen en met permacultuur bezig zijn toch nieuwe inzichten en nieuwe hoop krijgen door het lezen van dit boek.